ΦΩΚΑΙΝΑ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ
Phocoena phocoena (Linnaeus, 1758)

ΑΓΓΛΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ
Harbour porpoise

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
IUCN Red
List
Παγκοσμίως: Μειωμένου ενδιαφέροντος (Braulik et al., 2023)
Ελλάδα: Κινδυνεύον (Birkun & Frantzis, 2008)

ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΟΦΥΠΕΚΑ)
Κινδυνεύον

ΜΕΓΕΘΟΣ/ΒΑΡΟΣ
Κινδυνεύον

ΈΤΗ ΖΩΗΣ
8-20 έτη

ΒΑΘΟΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ
συνήθως έως 50μ/ 220+ μέτρα

ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ
1 έως 5 λεπτά

ΤΑΧΥΤΗΤΑ
έως 15.5 χλμ/ώρα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ
ψάρια, κεφαλόποδα και καρκινοειδή

ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΤΑΣΗ
Παγκοσμίως: Άγνωστη
Ευρώπη: Σταθερή
Μαύρη Θάλασσα: 258000 άτομα, Μειούμενη

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ

Βέλγιο, Βουλγαρία, Δανία, Εσθονία, Νησιά Φερόε, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Γιβραλτάρ, Ελλάδα, Ισλανδία, Ιρλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Ολλανδία, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ρωσία, Ισπανία, Σουηδία, Τουρκία, Ουκρανία, Ηνωμένο Βασίλειο, κ.α.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Ένα από τα μικρότερα θαλάσσια θηλαστικά στον κόσμο, όπου το θηλυκό είναι μεγαλύτερο από το αρσενικό. Ασπρόμαυρο χαρακτηριστικό χρώμα, χαρακτηριστικό τριγωνικό, ραχιαίο πτερύγιο στα αρσενικά (ίσιο προς τα επάνω 1,8-2,0μ. ύψος). Στα θηλυκά είναι δρεπανόσχημο και μικρότερο. Πρόκειται για παράκτιο είδος με υψηλή πιστότητα οικολογικού θώκου. Το Β. Αιγαίο είναι ο μοναδικός σύνδεσμος της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας, καθιστώντας τον μοναδικό τρόπο εισαγωγής του είδους στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο συνολικά.

Στην Ελλάδα, το υποείδος Phocoena phocoena relicta έχει καταγραφεί αποκλειστικά στην περιοχή του Β. Αιγαίου και στο Θρακικό πέλαγος τουλάχιστον από το 1993 είτε βρέθηκε νεκρό είτε, σε ορισμένες περιπτώσεις, σε επτά τοποθεσίες Natura2000 της Ελλάδας, που καλύπτουν μια περιοχή περίπου, 170.896,00 εκταρίων. Το είδος είναι χαρακτηρισμένο ως «Κινδυνεύον» από την IUCN καθώς επίσης και από το Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο.  Ωστόσο, οι συγκεντρώσεις του είδους θεωρούνται σχετικά άγνωστες στα νερά του Αιγαίου και σπάνιες στη λεκάνη της Μεσογείου συνολικά. Το είδος είναι γενετικά απομονωμένο και ξεχωριστό υποείδος σε σύγκριση με τους πληθυσμούς της φώκαινας που καταγράφηκαν στα νερά του Ατλαντικού.

Τις περισσότερες φορές, οι φώκαινες είναι είτε μόνες τους είτε σε ομάδες που δεν υπερβαίνουν τα πέντε ζώα. Αν και γενικά θεωρείται ευκαιριακός θυρευτής, τρέφεται από μια μεγάλη ποικιλία ψαριών (όπως γαύρο και γοβιούς), κεφαλόποδα και καρκινοειδή. Παρόλο που ένα ευρύ φάσμα ειδών έχει καταγραφεί στη διατροφή του είδους, οι φώκαινες σε οποιαδήποτε περιοχή τείνουν να τρέφονται κυρίως με δύο έως τέσσερα κύρια είδη. Τα στοιχεία για επιλεκτική θήρευση είναι διφορούμενα. Πολλές μελέτες παρέχουν στοιχεία γεωγραφικών, εποχιακών, διαχρονικών, οντογενετικών ή σεξουαλικών διαφορών στους τύπους θηραμάτων ή στα μεγέθη θηραμάτων, και τέτοιες διαφορές συχνά (υποθετικά) ερμηνεύονται ως προς τη διαθεσιμότητα του θηράματος. Μερικές μελέτες καταδεικνύουν τάσεις στην επιλογή δίαιτας που συνάδουν με αλλαγές στην αφθονία των θηραμάτων. Ωστόσο, η έλλειψη διαθεσιμότητας δεδομένων αφθονίας θηραμάτων σε κατάλληλη χωρική και χρονική κλίμακα αποτελεί συχνά πρόβλημα. Η διατροφή της φώκαινας επικαλύπτεται σε μεγάλο βαθμό με τις δίαιτες άλλων ιχθυοφάγων θαλάσσιων θηρευτών (κυρίως φώκιες).