Το Στενόρυγχο Δελφίνι

Η Πτεροφάλαινα, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο ζώο στον πλανήτη μετά την γαλάζια φάλαινα (Balaenoptera musculus), και είναι το μεγαλύτερο κητώδες που παρατηρείται στην Ελλάδα και όλη την Μεσόγειο.

Συστηματική Ταξινόμηση:
Βασίλειο: Ζώα
Συνομοταξία: Χορδωτά (Chordata)
Ομοταξία: Θηλαστικά (Mammals)
Τάξη: Κητώδη (Cetaceans)
Υποτάξη: Μυστακοκήτη
Οικογένεια: Balaenopteridae
Γένος: Balaenoptera
Είδος: B. physalus

Η Πτεροφάλαινα έχει μακρύ και λεπτό σώμα με μικρό, σε σχέση με το μέγεθος της φάλαινας, και δρεπανόσχημο ραχιαίο πτερύγιο, που βρίσκεται αρκετά πίσω από το μέσο του σώματος του ζώου. Το ραχιαίο πτερύγιο υψώνεται σε μια μικρή κλίμακα (50 εκατοστά) από την πλάτη του ζώου. Τα πλευρικά πτερύγια είναι κοντά και λεπτά, με μυτερή άκρη, σκουρόχρωμα στην ραχιαία πλευρά και πιο ανοιχτόχρωμα στην κοιλιά. Ο χρωματισμός αυτός είναι χαρακτηριστικός του είδους. Το σώμα είναι μαύρο ή σκούρο γκρι στο ραχιαίο μέρος και στις πλευρές και ανοιχτόχρωμο στο κοιλιακό μέρος. Υπάρχουν επίσης λευκά διακριτικά σχήματος V (που δείχνουν προς τα εμπρός) στο ραχιαίο τμήμα του κεφαλιού, ακριβώς πίσω από τον φυσητήρα και μερικές ελαφριές ραβδώσεις στην κοιλιά, ειδικά στην περιοχή κοντά στα πτερύγια.

Το πιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι ότι υπάρχει ασυμμετρία στον χρωματισμό των ακόλουθων δομών:
• Η κάτω αριστερή γνάθος είναι σχετικά σκούρα ενώ η κάτω δεξιά γνάθος είναι πιο ανοιχτόχρωμη.
• Διακρίνεται ένα λευκό μπάλωμα πάνω και πίσω από την δεξιά πλευρά του κεφαλιού.
• Διακριτικό σε σχήμα V το οποίο ξεκινάει ανάμεσα στους 2 φυσητήρες του ζώου και δείχνει προς τα εμπρός ενώ επεκτείνεται προς τα πίσω. Η δεξιά πλευρά είναι πιο ανοιχτόχρωμη.
Αυτά τα ασύμμετρα σημάδια είναι χαρακτηριστικά για κάθε άτομο και ως εκ τούτου μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις μελέτες αναγνώρισης φωτογραφιών.
Οι πτεροφάλαινες διαθέτουν μεταξύ 260 και 480 μπαλένες σε κάθε γνάθο. Το χρώμα τους είναι σκούρο γκρι σχεδόν μαύρο, εκτός από εκείνες που βρίσκονται στην μπροστινή δεξιά πλευρά, οι οποίες είναι λευκές. Έχουν μεταξύ 50 και 100 πτυχές στο λαιμό, που τους επιτρέπουν να επεκτείνουν τη στοματική κοιλότητα τους όταν τρέφονται.
Το μέγεθος του σώματος του υποπληθυσμού της Μεσογείου είναι παρόμοιο με το μέγεθος των ατόμων που ζουν στον Ατλαντικό και λίγο μεγαλύτερο από αυτά που κατοικούν στην υφαλοκρηπίδα ΒΔ των Ηνωμένων Πολιτειών. Το μέγιστο μήκος είναι 22,5 μέτρα για τα θηλυκά και 21 μέτρα για τα αρσενικά, αν και το μέσο μήκος είναι 15-19 μέτρα. Το μέγιστο βάρος που έχει καταγραφεί ποτέ είναι 90.000 kg (90Τ). Στη Μεσόγειο, το μήκος των νεογέννητων είναι περίπου 5,2 μέτρα για τα αρσενικά και τα θηλυκά, λίγο μικρότερο από εκείνο στον Ειρηνικό ωκεανό, όπου είναι μεταξύ 6 και 6,5 μέτρων.

Η πτεροφάλαινα είναι το πιο κοινό είδος φάλαινας στη Μεσόγειο, χωρίς όμως να έχει υπάρξει κάποια αναφορά παρατήρησης στην Μαύρη Θάλασσα. Υπολογίζεται πως υπάρχουν περίπου 5.000 άτομα στην Μεσόγειο. Η κατανομή της δεν είναι ομοιόμορφη αλλά υπάρχουν κάποιες περιοχές όπου την συναντάμε σε μεγαλύτερους αριθμούς, μια από αυτές τις περιοχές βρίσκεται ανάμεσα στον κόλπο της Λυών, την βορειοδυτική ακτή της Κορσικής, την βόρεια και την δυτική ακτή της Σαρδηνίας και την ακτή της Λιγουρίας.  Πρόκειται για την περιοχή με τον μεγαλύτερο πληθυσμό Πτεροφάλαινας. Για τον λόγο αυτό, η θάλασσα της Λιγουρίας χαρακτηρίστηκε το 1999 προστατεύομενη περιοχή παίρνοντας την ονομασία Καταφύγιο για τα Θαλάσσια Θηλαστικά της Μεσογείου «Πέλαγος». Μεγάλους πληθυσμούς πτεροφάλαινας συναντάμε επίσης στις περιοχές ανάμεσα στην Κορσική, Σαρδηνία, Σικελία και την δυτική ακτή της Ιταλίας, καθώς και δυτικά της Κορσικής και Σαρδηνίας. Οι ανατολικές περιοχές της Μεσογείου, μαζί και της  Ελλάδας,  είναι αυτές με τους χαμηλότερους σε μέγεθος πληθυσμούς.

Είναι γνωστό πως η κατανομή του πληθυσμού της πτεροφάλαινας αλλάζει με βάση τις εποχές. Έτσι η θάλασσα της Λιγουρίας είναι περιοχή ανεύρεσης τροφής με αποτέλεσμα να συγκεντρώνονται εκεί τους καλοκαιρινούς μήνες. Τον χειμώνα, η κατανομή του είδους είναι λιγότερο ευδιάκριτη. Πιστεύεται ότι οι πληθυσμοί αυτοί εκτείνονται σε άλλες περιοχές της Μεσογείου, αλλά η θεωρία αυτή δεν επιβεβαιώνεται. Υπάρχουν μερικά άτομα που περνούν ολόκληρο το χρόνο στη Λιγουρία, άλλα που ταξιδεύουν στη λεκάνη του Αλμποράν (ή Αλβοράνεια Θάλασσα), που βρίσκεται ανάμεσα στις νότιες ακτές της Ισπανίας,(ακτές Ανδαλουσίας), και το βόρειο Μαρόκο και Αλγερία. Υπάρχουν αρκετές φάλαινες που έχουν μεταναστευτικές κινήσεις κατά την άνοιξη και το φθινόπωρο. Στην πραγματικότητα, μερικές ακουστικές μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχουν πτεροφάλαινες στην Καταλανική Θάλασσα κατά την άνοιξη και το φθινόπωρο. Δεν είναι σπάνιο να τις βλέπει κανείς να ταξιδεύουν σε περιοχές κοντά στο ακρωτήρι του Creus.

Υπάρχουν και κάποια άτομα που τρέφονται στην θάλασσα της Λιγουρίας το καλοκαίρι και που προέρχονται από τους πληθυσμούς του Βορειοανατολικού Ατλαντικού, όπου και επιστρέφουν τον χειμώνα.

Στη θάλασσα του Αλμποράν τα επιφανειακά ρεύματα κυλούν προς τα ανατολικά, διοχετεύοντας τα νερά του Ατλαντικού στη Μεσόγειο, ενώ τα βαθύτερα ρεύματα κυλούν προς τα δυτικά, πλουσιότερα σε περιεκτικότητα άλατος. Είναι ουσιαστικά μια μεταβατική ζώνη ανάμεσα στις δυο θάλασσες, περιλαμβάνοντας ποικιλία μεσογειακών και ατλαντικών ειδών ψαριών, φαλαινών, δελφινιών και χελωνών. Επίσης, αποτελεί τόπο αναπαραγωγής της σαρδέλας και του γαύρου. Η πτεροφάλαινα είναι πελαγικό ζώο, αν και μπορεί να εντοπιστεί και στην υφαλοκρηπίδα. Το μέσο βάθος των ζωνών όπου παρατηρείται στη Μεσόγειο κυμαίνεται από 1775 έως 2300 μέτρα, αν και είναι επίσης δυνατό να δει κανείς κάποια άτομα πιο κοντά στην ακτή. Ο βιότοπος της πτεροφάλαινας μπορεί να ποικίλει μέσα στη λεκάνη της Μεσογείου. Στον υπόλοιπο κόσμο, ο βιότοπος σχετίζεται με την μεγάλη πυκνότητα των θηραμάτων,  καθώς και από τις φυσικές και βιολογικές συνθήκες που επιτρέπουν αυτές τις συσσωρεύσεις. Η κατανομή της φάλαινας στη Μεσόγειο θάλασσα παρουσιάζει εποχιακές μεταβολές και διαφέρει από το ένα έτος στο άλλο. Αυτό το είδος απαντάται με ετερογενή τρόπο,  μιας και συγκεντρώνεται στις περιοχές με υψηλή πυκνότητα τροφής.

Η πτεροφάλαινα είναι ένας θηρευτής με ευρύ φάσμα πιθανών θηραμάτων, που κυμαίνονται από κοπήποδα ή μικρά μαλακόστρακα όπως τα euphausiids, μικρά ψάρια όπως οι καπελάνοι (Mallotus villosus), η ρέγκα (Cuplea harengus), ο γαύρος (Engraulis encrasicolus) (Ammodytes sp.). Και συνηθέστερα η ευρωπαϊκή σαρδέλα (Sardinus pilchardus). Η διατροφή της πτεροφάλαινας της Μεσογείου είναι πολύ πιο εξειδικευμένη και αφορά μόνο ένα συγκεκριμένο είδος θήρας. Πολλές διαφορετικές μελέτες δείχνουν ότι το μόνο θήραμα των ατόμων που τρέφονται στη Λιγουρία είναι το βόρειο κριλ (Meganyctiphanes norvegica). Μια πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι η λεία πτεροφαλαινών  που τρέφονται στην περιοχή γύρω από το νησί της Λαμπεντούζα είναι διαφορετικό είδος κριλ (Nictyphanes couchii). Άλλοι συγγραφείς πιστεύουν ότι θα μπορούσαν επίσης να τρέφονται από άλλα είδη ψαριών όταν μειώνεται η αφθονία της κύριας λείας τους.

.

Παρόλο που έχει σημειωθεί ότι οι γεννήσεις νέων ατόμων μπορούν να εμφανιστούν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, τείνουν να επικεντρώνονται στους μήνες μεταξύ Σεπτεμβρίου και Ιανουαρίου, ειδικά τον Νοέμβριο. Αυτή η ευρύτερη περίοδος αναπαραγωγής, σε σύγκριση με άλλους πληθυσμούς του ίδιου είδους, μπορεί να είναι συνέπεια των περιβαλλοντικών συνθηκών της Μεσογείου. Η πτεροφάλαινα της Μεσογείου δεν φαίνεται να έχει συγκεκριμένη περιοχή αναπαραγωγής, όπως έχουν άλλα είδη φάλαινας, αλλά φαίνεται ότι αναπαράγεται σε όλη τη Μεσόγειο.

Το σύστημά του ζευγαρώματος πιστεύεται ότι βασίζεται στον ανταγωνισμό μεταξύ των αρσενικών. Η κυοφορία διαρκεί για 11-12 μήνες και τα αρσενικά ωριμάζουν σε ηλικία 6-7 ετών, ενώ τα θηλυκά σε ηλικία 7-8 ετών.  Μπορούν να ζήσουν  μέχρι 80 ή και  90 χρόνια.

Η πτεροφάλαινα  είναι ένας πολύ  γρήγορος κολυμβητής που μπορεί να φτάσει ταχύτητες 30 km/h. Το σχέδιο κολύμβησης είναι ήσυχο. Συνήθως δεν πηδάει έξω από το νερό, μόνο όταν αισθάνεται ότι απειλείται. Όταν αναδύεται έξω από το νερό το ουραίο τμήμα παραμένει από κάτω. Κατά τη διάρκεια κατάδυσης, η φάλαινα μπορεί να περιστρέψει το σώμα της. Οι καταδύσεις δεν είναι συνήθως πολύ βαθιές (μεταξύ 100 και 200 μέτρων) και διαρκούν 3 έως 10 λεπτά. Στη Μεσόγειο, οι καταδύσεις της μπορούν να είναι λίγο βαθύτερες, φτάνοντας τα 470 μέτρα. Αυτές οι βαθύτερες καταδύσεις υποδηλώνουν ότι οι πτεροφάλαινες στη Μεσόγειο έχουν αναπτύξει διαφορετικές συνήθειες κατάδυσης προκειμένου να προσαρμοστούν στην καθημερινή μετανάστευση του θήρατός τους.

Η πτεροφάλαινα δεν είναι κοινωνικό ζώο και συνήθως μετακινείται σε μικρές ομάδες. Οι μόνοι αισθητοί κοινωνικοί δεσμοί είναι αυτοί μεταξύ των μητέρων και των μικρών τους, μέχρι αυτά να απογαλακτιστούν. Το μέσο μέγεθος της ομάδας στη Μεσόγειο Θάλασσα κυμαίνεται μεταξύ 1,3 και 1,7 ατόμων ανά ομάδα και είναι μικρότερο από ό, τι σε άλλες περιοχές.

Βασικά χαρακτηριστικά αναγνώρισης:

• Ασύμμετρο σχήμα χρωματισμού, κυρίως πάνω στο κεφάλι.
• Μικρό ραχιαίο πτερύγιο, δρεπανόσχημο.
• Ψηλός και λεπτός πίδακας (4-6μ.).
• Λεπτό ρύγχος (μουσούδα) σε σχήμα V
• Κοντά πλευρικά πτερύγια με λευκή κοιλιακή πλευρά.
• Μικρές ομάδες (1-7 άτομα).

Να μην συγχέεται με : Sei Whale (Balaenoptera borealis) δεν απαντάται στην Ελλάδα

Η πτεροφάλαινα είναι ικανή για επικοινωνία εκπέμποντας υπέρηχους που χρησιμοποιούνται για επικοινωνία μεγάλων αποστάσεων.

Λόγω του μεγάλου μεγέθους και της σχετικά μεγάλης ταχύτητας της φάλαινας, ο μόνος φυσικός θηρευτής του είδους είναι η φάλαινα Όρκα (Orcinus orca).

Είναι σχετικά εύκολο να γίνει διάκριση της πτεροφάλαινας από άλλα είδη στη Μεσόγειο Θάλασσα. Πρώτον, επειδή είναι η μόνη φάλαινα που έχει σταθερό πληθυσμό στη Μεσόγειο θάλασσα. Δεύτερον, επειδή υπάρχει μόνο ένα άλλο είδος κητώδους που είναι αρκετά μεγάλο για να συγχέεται με τη φάλαινα που παρατηρείται συνήθως στη Μεσόγειο Θάλασσα, ο Φυσητήρας (Physeter macrocephalus) και υπάρχουν πολλά χαρακτηριστικά που βοηθούν στη διαφοροποίησή τους.

Είναι σχετικά εύκολο να ξεχωρίσετε τη πτεροφάλαινα στη θάλασσα χάρη στο λεπτό και ψηλό πίδακα εκπνοής (μέχρι 4-6 μέτρα ύψος)

και στην κατάδυση και στην κολύμβηση. Στην επιφάνεια συνήθως ξεφυσάνε 2-5 φορές σε διαστήματα των 10-20 δευτερολέπτων προτού πραγματοποιήσουν μια βαθύτερη κατάδυση, η οποία κανονικά διαρκεί για 5-15 λεπτά.

Η ραχιαία πλευρά του κεφαλιού είναι το πρώτο μέρος που βγαίνει από το νερό όταν η φάλαινα βγαίνει στην επιφάνεια για να αναπνεύσει. Ανάλογα με το βάθος της κατάδυσης, η γωνία επιφάνειας που θα βγει έξω από το νερό αλλάζει, είναι μικρότερη για τις ρηχότερες καταδύσεις. Όταν φτάσει στην επιφάνεια,  η φάλαινα φυσά ενώ το ραχιαίο μέρος του ζώου βγαίνει από το νερό. Μετά από μια σύντομη περίοδο κολύμβησης στην επιφάνεια, κατά την οποία όλο το σώμα εμφανίζεται σταδιακά με έναν πρόσθιο-οπίσθιο τρόπο, εμφανίζεται και το ραχιαίο πτερύγιο. Όταν το ραχιαίο πτερύγιο πρόκειται να εξαφανιστεί κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, η  ουρά αρχίζει να καμπυλώνεται. Όσο πιο έντονη είναι η κάμψη της ουράς, τόσο πιο βαθιά θα είναι η επόμενη κατάδυση. Τέλος, η φάλαινα εξαφανίζεται εντελώς κάτω από το νερό.

Τα περισσότερα είδη κητωδών έχουν χαρακτηριστικά που αλλάζουν μεταξύ ατόμων και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να τα ταυτοποιήσουν σε μελέτες φωτοαναγνώρισης. Η πτεροφάλαινα έχει τρία χαρακτηριστικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ξεχωρίσουμε  διαφορετικά άτομα: τα σχέδια χρωματισμού, το ραχιαίο πτερύγιο και τα σημάδια στο σώμα της.

Ατομικά χαρακτηριστικά αναγνώρισης:

• Σχέδια χρωματισμού (λευκές ή ελαφριές γραμμές στο κεφάλι, την κάτω γνάθο, τα μάτια, το αυτί …)
• Ραχιαίο πτερύγιο: σχήμα και ουλές.
• Ουλές και σημάδια στο σώμα.

Σχέδια χρωματισμού: Όλα τα άτομα έχουν τυπικά σημάδια ή μπαλώματα. Η ποικιλομορφία τους μεταξύ των ατόμων είναι αρκετά μεγάλη ώστε να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους και να μας επιτρέπει να τα ξεχωρίσουμε. Τα πιο χαρακτηριστικά είναι:

Λευκή περιοχή στην κάτω δεξιά γνάθο.

• Φωτεινή περιοχή στη δεξιά πλευρά του κεφαλιού, ακριβώς πάνω από τη γνάθο και μπροστά από τη λωρίδα των ματιών. Διευρύνεται πλευρικά μέχρι την περιοχή κοντά στους φυσητήρες.
• Λωρίδα ματιών: Σκοτεινή γραμμή που διακρίνεται από το μάτι και προς τα πίσω με λοξό τρόπο. Μπορεί να παρατηρηθεί και στις δύο πλευρές του σώματος.
• Λωρίδα αυτιού: Σκοτεινή γραμμή που προέρχεται από το μάτι και κατευθύνεται προς τα πίσω με λοξό τρόπο. Μπορεί να παρατηρηθεί και στις δύο πλευρές του σώματος.
• Φωτεινή περιοχή ανάμεσα στις σκοτεινές λωρίδες του ματιού και του αυτιού.
• Χρωματισμός σχήματος V ακριβώς πίσω από τους φυσητήρες και καμπυλώνεται και στις δύο πλευρές του ζώου, πρώτα με οπίσθια κατεύθυνση και μετά με πρόσθια..

Ραχιαίο πτερύγιο: Όπως και σε πολλά άλλα είδη κητωδών, το ραχιαίο πτερύγιο της πτεροφάλαινας επιτρέπει την  αναγνώριση ενός ατόμου. Σε αυτή την περίπτωση εστιάζουμε στο σχήμα του πτερυγίου και στις ουλές ή τις εγκοπές, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στο οπίσθιο άκρο του πτερυγίου. Τα σημάδια σε αυτόν τον τομέα τείνουν να παραμένουν για μεγαλύτερο διάστημα.

Σημάδια ή ουλές: Οι πτεροφάλαινες αποκτούν σημάδια και ουλές στην επιφάνεια του σώματος κατά τη διάρκεια της ζωής τους, λόγω της αλληλεπίδρασής τους με άλλα άτομα, της θήρευσης, των μικρών καρχαριών ή ως επακόλουθο σύγκρουσης με ένα σκάφος (σημάδια έλικας). Η θέση ή το σχήμα των ουλών ή των σημείων (κυρίως εκείνα στο ραχιαίο τμήμα του σώματος), μπορεί να είναι ένας καλός τρόπος αναγνώρισης.

Η πτεροφάλαινα συγκαταλέγεται στα απειλούμενα είδη με βάση την Κόκκινη λίστα Απειλούμενων ειδών της Διεθνής Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN). Το είδος αυτό υπέστη μεγάλη εκμετάλλευση από τη φαλαινοθηρία κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών γενεών (1929 – 2007). Εξαιτίας αυτού, ο παγκόσμιος πληθυσμός της πτεροφάλαινας μειώθηκε κατά 70%.

Καθεστώς διατήρησης παγκοσμίως: Κινδυνεύον (IUCN)

Καθεστώς διατήρησης στη Μεσόγειο: Εύτρωτο (IUCN)

Σήμερα, τα αλιεύματα φαλαινών έχουν μειωθεί σημαντικά και πιστεύεται ευρέως ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός της πτεροφάλαινας αυξάνεται. Η κατάσταση διατήρησης του μεσογειακού υποπληθυσμού είναι ευάλωτη και πιστεύεται ότι ο πληθυσμός μειώνεται. Το είδος αυτό προστατεύεται από συμβάσεις και συμφωνίες όπως το Παράρτημα I της Σύμβασης για το Διεθνές Εμπόριο Ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλείται με εξαφάνιση (CITES), τα προσαρτήματα I και II της Σύμβασης για τα μεταναστευτικά είδη και η Συμφωνία για τη Προστασία των Κητωδών της Μαύρης Θάλασσας, της Μεσογείου και της γειτονικής περιοχής του Ατλαντικού (ACCOBAMS), η οποία προστατεύει την φάλαινα από σκόπιμη δολοφονία. (βλεπε υποενότητα προστασία στην ενότητα ΔΕΛΦΙΝΙΑ&ΦΑΛΑΙΝΕΣ). Επιπλέον, η Θάλασσα της Λιγουρίας, η οποία είναι η κύρια περιοχή σίτισης της πτεροφάλαινας στη Μεσόγειο Θάλασσα, χαρακτηρίστηκε το 1999 ως θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή, γνωστή και ως Καταφύγιο για τα Θαλάσσια Θηλαστικά της Μεσογείου «Πέλαγος».

Οι κυριότερες απειλές που αντιμετωπίζουν οι πτεροφάλαινες στη Μεσόγειο οφείλονται κυρίως στις ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι ακόλουθες απειλές είναι εκείνες που προκαλούν υψηλότερη θνησιμότητα:

• Συγκρούσεις με σκάφη: Η πτεροφάλαινα είναι το μεγαλύτερο είδος κητώδους που εμπλέκεται συχνότερα σε συγκρούσεις με σκάφη. Επιπλέον, η Μεσόγειος Θάλασσα είναι μια από τις θαλάσσιες περιοχές με το υψηλότερο επίπεδο θαλάσσιας κυκλοφορίας, κυρίως μεγάλων εμπορικών πλοίων. Η χειρότερη συνέπεια αυτών των συγκρούσεων είναι ο θάνατος του ζώου, ιδιαίτερα όταν εμπλέκονται μεγάλα σκάφη. Εντούτοις, οι συγκρούσεις αυτές μπορούν να προκαλέσουν μόνιμα σημάδια και ουλές στο σώμα του ζώου (για παράδειγμα αυτές που προκλήθηκαν από έλικες), ή ακόμη και να ακρωτηριάσουν κομμάτια της ουράς.
• Περιβαλλοντική ρύπανση: Τα θαλάσσια θηλαστικά βρίσκονται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας. Ως εκ τούτου, είναι οι πιο ευάλωτα στην βιοσυσσώρευση στο θαλάσσιο περιβάλλον. Η συσσώρευση χημικών στοιχείων, κυρίως ρύπων, στους ιστούς και τα όργανα του ζώου, φθάνουν σε υψηλότερη συγκέντρωση από ό, τι στο περιβάλλον. Τα κητώδη τείνουν να συσσωρεύουν αυτές τις ουσίες. Τα θηλυκά μεταδίνουν μέρος των ρύπων αυτών στα μικρά τους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Οι πιο συνηθισμένοι ρύποι είναι τα οργανοχλωρίδια όπως το DDT ή τα PCB, τα οποία ενδέχεται να επηρεάσουν την αναπαραγωγή και το ανοσοποιητικό σύστημα της φάλαινας.
• Ηχορύπανση: Η θαλάσσια κυκλοφορία είναι ο κύριος παραγωγός ηχορύπανσης, ο οποίος μπορεί να επηρεάσει τα κητώδη και να δημιουργήσει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στους πληθυσμούς τους. Έχει φανεί ότι οι φάλαινες αλλάζουν τη συμπεριφορά τους ως συνέπεια των υποβρύχιων δραστηριοτήτων, όπως οι υποβρύχιες γεωτρήσεις, οι στρατιωτικές ασκήσεις, οι βιομηχανικές δραστηριότητες και η ναυσιπλοΐα σκαφών. Από αυτή την άποψη, οι φάλαινες τείνουν να αυξάνουν την ταχύτητα και τη διάρκεια των καταδύσεων τους και να διακόπτουν επ ‘αόριστον ορισμένες σημαντικές συμπεριφορές, όπως η σίτιση. Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις της ηχορύπανσης εξακολουθούν να είναι άγνωστες.
• Άλλοι παράγοντες απειλής περιλαμβάνουν την εμπλοκή με διάφορα είδη αλιευτικών εργαλείων, τη θήρευση, τις ασθένειες και τα παράσιτα.

AGLER, B. A., BEARD, J. A., BOWMAN R. S., CORBETT, H. D., FROHOCK, S. E., HAWVERMALE, M. P., KATONA, S. K., SADOVE, S. S. & SEIPT, I. E. 1990. Fin Whale (Balaenoptera physalus) photographic identification – Methodology and preliminary results from the western north Atlantic. Report of the International Whaling Comission. (Special issue 12):349-356

BENTALEB, T., MARTIN, C., VRAC, M., MATE, B., MAYZAUD, P., SIRET, D., DE STEPHANIS, R. & GUINET, C. 2011. Foraging ecology of Mediterranean fin whales in a changing environment elucidated by satellite tracking and baleen plate stable isotopes.  Marine Ecology Progress Series. 438:285-302

CANESE, S., CARDINALI, A., FORTUNA, C. M., GIUSTI, M., LAURIANO, G., SALVATI, E. & GRECO, S. 2006. The first identified winter feeding ground of fin whales (Balaenoptera physalus) in the Mediterranean sea. Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom 86:903-907

CASTELLOTE, M. 2010. Patrón migratorio, identidad poblacional e impacto del ruido en la comunicación del rorcual común (Balaenoptera physalus L. 1758) en el mar Mediterráneo occidental. Tesi de doctorat. Universidad Complutense de Madrid

CASTELLOTE, M., ESTEBAN J. A. & CLARK, C. W. 2008. Fin whale (Balaenoptera physalus) movements along the Spanish mediterranean coast. Journal of the Acoustical Society of America 3775

CASTELLOTE, M., CLARK, C. W. & LAMMERS, M. O. 2012 Fin whale (Balaenoptera physalus) population identity in the western mediterranean sea. Marine Mammal Science. 28(2):325-344

CAWARDINE, M. 2004. Ballenas delfines y marsopas. Ediciones Omega. Barcelona. 2ª reimpresión

DONIOL-VALCROZE, T., BERTEAUX, D., LAROUCHE, P. & SEARS, R. 2007. Influence of thermal fronts on habitat selection by four rorqual whales species in the Gulf of St. Lawrence. Marine Ecology Progress Series. 335:207-216

DRUON, J-N., PANIGADA, S., LÉA, D., GANNIER, A., MAYOL, P., ARCANGELI, A., CAÑADAS, A., LARAN, S., DI MÉGLIO, N. & GAUFFIER, P. 2012. Potential feeding habitat of fin whales in the western Mediterranean Sea: an environmental niche model. Marine Ecology Progress Series. 464: 289 – 306

ESTRADA, M. 1996. Primary production in the norwestern Mediterranean. Scientia Marina. 60 (Supl. 2):55-64

FORCADA, J., AGUILAR, A., HAMMOND, P., PASTOR, X. & AGUILAR, R. 1996. Distribution and abundance of fin whales (Balaenoptera physalus) in the western Mediterranean sea during summer. Journal of Zoology London 238:23-34

GANNIER, A. 2006. Summer distribution of fin whales (Balaenoptera physalus) in the northwestern Mediterranean marine mammal sanctuary. Revue d’Ecologie (Terre et Vie) 57:135-150

JAHODA, M., LAFORTUNA, C. L., BIASSONI, N., ALMIRANTE, C., AZZELINO, A., PANIGADA, S., ZANARDELLI, M. & NOTARBARTOLO DI SCIARA, G. 2003. Mediterranean fin whale’s (Balaenoptera physalus) response to small vessel and biopsy sampling assessed through passive tracking and timing of respiration. Marine Mammal Science. 19(1):96-110

JEFFERSON, T. A., WEBBER, M. A. & PITMAN, R. L. 2008. Marine mammals of the world: A comprehensive guide to their identification. Academic Press. Canadà

LAIST, D. W., KNOWLTON, A. R., MEAD, J. G., COLLET, A. S. & PODESTA, M. 2001. Collisions between ships and whales. Marine Mammal Science. 17(1):35-75

LARAN, S. & GANNIER, A. 2008. Spatial and temporal prediction of fin whale distribution in the northwestern Mediterranean Sea. ICES Journal of Marine Science. 65, nº 7:1260-1269

LOCKYER, C. 1977 Some estimates of growth in the sei whale, Balaenoptera borealis. Report of the International Whaling Comission. (Special issue 1):58-62

MARINI, L., VILLETI, G. & CONSIGLIO, C. Wintering areas of Fin whales (Balaenoptera physalus) in the Mediterranean sea, a preliminary survey. European Research on Cetaceans. 9:126-128

NOTARBARTOLO DI SCIARA, G., ZANARDELLI, M., JAHODA M., PANIGADA, S. & AIROLDI, S. 2003. The fin whale Balaenoptera physalus (L. 1758) in the Mediterranean Sea. Mammal Review. 33, nº 2:105 – 150

OTERO, M. M. & CONIGLIARO, M. 2012. Marine mammals and sea turtles of the Mediterranean and Black seas. Internacional Union for Conservation of Nature and Natural Resources

PERRIN, W. F., WÜRSIG, B. & THEWISSEN, J. G. M. 2009. Encyclopedia of marine mammals. Second edition. Academic Press. United States of America

http://www.iucnredlist.org/details/2478/0

http://www.iucnredlist.org/details/16208224/0

http://www.cms.int/documents/index.htm

http://www.cites.org/esp/app/index.php

http://www.accobams.org/index.php?option=com_content&view=article&id=73&Itemid=63