Το Ερευνητικό Κέντρο Διάσωσης και Περίθαλψης Κητωδών «ΑΡΙΩΝ» συμμετείχε στο 16ο Διεθνές Συνέδριο «ICZEGAR», (16th International Congress On The Zoogeography And Ecology Of Greece And Adjacent Regions) που διοργάνωσε η Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία και το WWF Ελλάδας στην Αθήνα από τις 3-6 Ιουλίου 2025 , στο Ίδρυμα Ευγενίδου στην Αθήνα.
Η κα. Ευρυδίκη Κοντεμενιώτου, Κτηνίατρος, DVM, MSc., Υποψήφια Διδάκτορας στη Μονάδα Εξωτικών και Αγρίων Ζώων του Τμήματος Κτηνιατρικής Α.Π.Θ. και Επιστημονικό Μέλος του Δικτύου Κτηνιάτρων του «ΑΡΙΩΝ», παρουσίασε την ομιλία: «Stranding Events and Causes of Mortality of Beaked Whales (Ziphius cavirostris) in Greece: A Review of 30 Years of Strandings Data» με αποτελέσματα από την 30 ετών έρευνα και καταγραφή του «ΑΡΙΩΝ», αναφορικά με τους εκβρασμούς των ραμφοφαλαινών (κυρίως ζιφιών του είδους Cuvier’s) (Ziphius cavirostris) στις Ελληνικές θάλασσες (1995-2025) με τις κυριότερες αιτίες θανάτου αυτών.
Ειδικότερα, η εργασία βασίστηκε στην βάση δεδομένων εκβρασμών του «ΑΡΙΩΝ» και τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων στα δείγματα ιστών ζιφιών που συλλέχθηκαν κατά την διαδικασία της νεκροτομής/νεκροψίας τους. Οι εξειδικευμένες αναλύσεις των δειγμάτων πραγματοποιήθηκαν κυρίως στα πιστοποιημένα Εργαστήρια του Τμήματος Κτηνιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.). Κατά την μεταθανάτια διερεύνηση ειδικών περιπτώσεων εκβρασμών (διενέργεια νεκροτομών/νεκροψιών και δειγματοληψίας, ανάλυση των δειγμάτων, κ.α.) συνεργάστηκαν και εξειδικευμένα ερευνητικά ινστιτούτα και ακαδημαϊκά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού καθώς και δημόσιες υπηρεσίες, υπό τον συντονισμό του «ΑΡΙΩΝ». Ανάμεσα τους συγκαταλέγονται τα Τμήματα Κτηνιατρικής του ΑΠΘ και του Πανεπιστημίου της Las Palmas των Κανάριων Νήσων στην Ισπανία, η Μονάδα Βιοπαρακολούθησης Θαλασσίων Θηλαστικών του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας (Π.Θ.), το εργαστήριο MarLab στη Γαλλία, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και ο Υδροβιολογικός Σταθμός Ρόδου του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ).
Η συγγραφή της παρούσας μελέτης έγινε με την συμμετοχή όλων των παραπάνω φορέων και η περίληψη αυτής διατίθεται στα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης του «ΑΡΙΩΝ» (facebook & Instagram) καθώς και στις επιστημονικές πλατφόρμες του «ΑΡΙΩΝ» (LinkedIn).
Συνοπτικά, ο συνολικός αριθμός των ζώων του είδους Z.cavirostris που εκβράστηκαν στις ελληνικές ακτές κατά την διάρκεια της περιόδου 1995-2025, ανέρχεται στα εκατό εβδομήντα δύο (172) ζώα, τουλάχιστον, σύμφωνα με το ιστορικό αρχείο εκβρασμών του «ΑΡΙΩΝ». Από τα περιστατικά αυτά, οι μεμονωμένοι εκβρασμοί ζιφιών οι οποίοι οφείλονταν σε παθολογικά αίτια, είχαν ευρεία γεωγραφική κατανομή στις ελληνικές θάλασσες. Αντιθέτως, οι άτυποι μαζικοί εκβρασμοί που καταγράφηκαν στο συγκεκριμένο είδος και σχετίστηκαν με ανθρωπογενείς απειλές και συγκεκριμένα την υποθαλάσσια ηχορύπανση, αφορούσαν αποκλειστικά εκβρασμούς ζιφιών στην περιοχή της Ελληνικής Τάφρου (Hellenic Trench), η οποία αποτελεί σημαντικό οικότυπο για τους πληθυσμούς του είδους στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ανάμεσα στα περιστατικά αυτά, υπήρχαν και αρκετοί εκβρασμοί ζωντανών ζιφιών, στους οποίους έγιναν προσπάθειες παροχής πρώτων βοηθειών και υποστήριξης τους, από το δίκτυο διάσωσης του «ΑΡΙΩΝ» στο πεδίο. Κάποια από τα ζώα αναπόφευκτα κατέληξαν επειδή όπως απεδείχθη από τις εργαστηριακές αναλύσεις των δειγμάτων που συλλέχθηκαν, είχαν προσβληθεί από σοβαρές και θανατηφόρες παθήσεις, όπως αυτή της νόσου των δυτών (Decompression-like Sickness) και της παρασιτικής αρτηρίτιδας οφειλόμενη στο νηματώδες παράσιτο Crassicauda spp.. Ακόμη, μια συνεχής και επαναλαμβανόμενη- μέσα στα χρόνια- απειλή για το είδος αυτό απεδείχθη η ρύπανση και συγκεκριμένα, η κατάποση ξένων σωμάτων, όπως πλαστικών και άλλων απορριμμάτων οδηγώντας στην σταδιακή απίσχναση του ζώου (λόγω υποσιτισμού) και εν τέλει τον θάνατο του.
Τα συμπεράσματα της παρούσας εργασίας αποτελούν, μεταξύ άλλων, αξιόλογα στοιχεία για την θεσμοθέτηση και τη λειτουργία του Εθνικώς Συντονισμένου Δικτύου Εκβρασμών Ειδών της Θαλάσσιας Άγριας Πανίδας του ΥΠΕΝ προκειμένου να προωθούνται οι κατάλληλες πρακτικές διαχείρισης-ανταπόκρισης σε εκβρασμούς καθώς επίσης, στην έρευνα σε επίπεδο μεταθανάτιας διερεύνησης των αιτιών εκβρασμού/θανάτου με σκοπό την επικαιροποίηση και συμπλήρωση της γνώσης και των αναγκαίων πολιτικών γύρω από τις απειλές και τις πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι πληθυσμοί των ζιφιών στην Ελλάδα.
