Διάσωση & Περίθαλψη
O ΑΡΙΩΝ είναι η πρώτη οργάνωση στην Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο που ανταποκρίνεται και εξασφαλίζει την διάσωση, περίθαλψη και επανένταξη των κητωδών στο φυσικό τους περιβάλλον.
ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΘΕΣΗ ΜΑΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ ΣΕ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ:
Είμαστε απόλυτα κατά της σύλληψης θαλάσσιων θηλαστικών με σκοπό την διατήρησή τους στην αιχμαλωσία ή για οποιοδήποτε άλλο λόγο όπως ορίζει και το Άρθρο ΙΙ, παράγραφος 1, της συμφωνίας ACCOBAMS.
Εξαίρεση στο παραπάνω αποτελούν οι περιπτώσεις ζώων που έχουν ανάγκη περίθαλψης (ορφανά, τραυματισμένα, άρρωστα). Και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια περιπτώσεων έκτακτης ανάγκης όπως επεισόδια εκτεταμένης ρύπανσης, ομαδικές εκθαλασσώσεις, επιδημίες. Επίσης κάτω από προϋποθέσεις δικαιολογείται η σύλληψη ζώων που παρουσιάζουν ιδιαίτερα προβληματική συμπεριφορά (σαφώς πέραν των ορίων αυτού που θα μπορούσε να θεωρηθεί «φυσιολογική» συμπεριφορά για άτομο του συγκεκριμένου είδους) και ιδιαίτερα αν αυτή η συμπεριφορά δημιουργεί ιδιαίτερο κίνδυνο για ανθρώπους, άλλα άτομα του είδους ή άλλων ειδών (ιδιαίτερα αν πρόκειται για σπάνια είδη). Στις περιπτώσεις αυτές η σύλληψη, περίθαλψη, θεραπεία, απελευθέρωση/επανένταξη είτε διατήρηση σε αιχμαλωσία των ζώων γίνεται από εξειδικευμένους επιστήμονες και προσωπικό με αποδεδειγμένη γνώση και εμπειρία, με βάση την εθνική και διεθνή νομοθεσία, τα διεθνώς παραδεκτά πρωτόκολλα και με όλες τις απαραίτητες άδειες.
Η διατήρηση θαλάσσιων θηλαστικών σε αιχμαλωσία είναι αποδεκτή σε περιπτώσεις που τα ζώα θεωρείται ότι είναι «μη απελευθερώσιμα» και πιο συγκεκριμένα:
Ζώα που για λόγους συμπεριφοράς θεωρείται ότι δεν μπορούν να επανενταχθούν στους φυσικούς πληθυσμούς, όπως ζώα που έχουν γεννηθεί είτε προέρχονται από μακρά παραμονή σε ενυδρεία, δελφινάρια.
Ζώα που εξαιτίας ανατομικών προβλημάτων δεν μπορούν να επιβιώσουν μόνα τους στο φυσικό τους περιβάλλον.
Στις περιπτώσεις αυτές τα ζώα θα πρέπει να διατηρούνται στις καλύτερες δυνατές συνθήκες με την κατάλληλη κτηνιατρική φροντίδα και σύμφωνα με τις προδιαγραφές και τα πρωτόκολλα που ισχύουν και έχουν θεσπιστεί από διεθνώς αναγνωρισμένους φορείς.
Η παρουσία των ζώων αυτών σε αιχμαλωσία θα πρέπει να αξιοποιείται με κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα για το κοινό και ιδιαίτερα τα παιδιά. Τα προγράμματα αυτά θα πρέπει να είναι σχεδιασμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να κάνουν απόλυτα κατανοητό γιατί αυτά τα ζώα βρίσκονται σε αιχμαλωσία (ενώ θα έπρεπε φυσιολογικά να ζουν ελεύθερα στη θάλασσα). Επίσης θα πρέπει να παρέχουν επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες για τη βιολογία, την οικολογία και τη συμπεριφορά των ζώων αυτών στη φύση τη σημασία τους για τα θαλάσσια οικοσυστήματα και κυρίως για τις απειλές που αντιμετωπίζουν από τις ανθρώπινες δραστηριότητες καθώς και την ανάγκη προστασίας τους. Τυχόν έσοδα που μπορεί να υπάρχουν θα πρέπει να διατίθενται για την κάλυψη των εξόδων για την ευζωία των ζώων αυτών και για την χρηματοδότηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων καθώς και δράσεων προστασίας των φυσικών πληθυσμών και των βιοτόπων τους καθώς και επιστημονικών δραστηριοτήτων που έχουν ως τελικό στόχο την προστασία και διατήρηση των ειδών στο φυσικό τους περιβάλλον.
Τέλος σημειώνεται ότι:
Η ευζωία των ζώων που βρίσκονται σε αιχμαλωσία είναι ένα θέμα πολύ σημαντικό από την άποψη της ηθικής μας στάσης απέναντι στα ζώα.
Η σύλληψη ζώων απλά για τη διατήρησή τους στην αιχμαλωσία είναι ένα θέμα πολύ σημαντικό και πρέπει να θεωρείται απαράδεκτη (και ούτως ή άλλως είναι και παράνομη στην Ελλάδα).
Πέραν των παραπάνω όμως υπάρχει το πολύ σημαντικό ζήτημα των εκατοντάδων ζώων που «χάνονται» κάθε χρόνο από τους φυσικούς πληθυσμούς στις ελληνικές θάλασσες εξαιτίας του ανθρώπου.
Η ύπαρξη ενός οργανωμένου “Δικτύου Εκβρασμών” αποτελεί το πρωταρχικό βήμα για τη διάσωση, περίθαλψη και προστασία των θαλάσσιων θηλαστικών.
Ο ΑΡΙΩΝ είναι ενεργό μέλος του “Εθνικού Δικτύου Εκβρασμών για τα Θαλάσσια Είδη” υπό την αιγίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής σε συνεργασία με την Κτηνιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Το “Δίκτυο Εκβρασμών” (Stranding Network) του ΑΡΙΩΝ λειτουργεί σε 24ωρη βάση και συγκεντρώνει συνεχώς πληροφορίες για εμφανίσεις κητωδών από όλη τη νησιωτική και παράκτια Ελλάδα.
Η λειτουργία του “Δικτύου Εκβρασμών” παρέχει στον ΑΡΙΩΝ τη δυνατότητα να παρεμβαίνει άμεσα σε περιπτώσεις εμφάνισης ασθενών, τραυματισμένων, ορφανών ή νεκρών κητωδών, ενώ παράλληλα αποτελεί το μοναδικό εργαλείο μέσω του οποίου μπορούν να εντοπιστούν έγκαιρα περιστατικά μαζικών θανάτων δίνοντας μας τη δυνατότητα για άμεση ανταπόκριση και αντιμετώπιση τους.
Ανάλογα με την πληροφορία που δέχεται ο ΑΡΙΩΝ, είτε τηλεφωνικά (στην τηλεφωνική γραμμή 24ωρης ανταπόκρισης), είτε μέσω της ηλεκτρονικής φόρμας αναφοράς παρατήρησης και γίνεται η απαραίτητη αξιολόγηση του περιστατικού.
- Εφόσον το κήτος δεν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα, συλλέγονται όλα τα απαραίτητα στοιχεία και γίνεται καταγραφή της πληροφορίας.
- Εφόσον πρόκειται για τραυματισμένο η άσθενές κήτος που χρειάζεται βοήθεια, ενεργοποιείται παράλληλα και το “Δίκτυο Εθελοντών Κτηνιάτρων”, όπου ειδικοί σπεύδουν στο σημείο και παρέχουν επί τόπου τις πρώτες βοήθειες, πάντα βάσει ειδικών πρωτοκόλλων και με τη σύμφωνη γνώμη του συντονιστή του Δικτύου Εκβρασμών Θαλασσίων Ειδών και του υπεύθυνου κτηνιάτρου.
Στις περιπτώσεις νεκρού κήτους, πραγματοποιείται νεκροψία-νεκροτομή για να διαπιστωθεί η αιτία θανάτου και συλλέγονται δείγματα, τα οποία αποτελούν πολύτιμα ερευνητικά στοιχεία για την ενοχοποίηση των παθογόνων παραγόντων και και τον έλεγχό τους, την βιολογία και οικολογία του είδους, την προστασία αλλά και για τις απειλές που αντιμετωπίζει.
Από την ίδρυση του, το 2002, ο ΑΡΙΩΝ έχει αντιμετωπίσει περισσότερα από 567 περιστατικά εκβρασμών στην Ελλάδα.
Το 2001 ο ΑΡΙΩΝ έθεσε για πρώτη φορά στη χώρα σε λειτουργία το “Δίκτυο Εθελοντών Κτηνιάτρων”, προκειμένου να αναβαθμίσει και να αυξήσει την αποτελεσματικότητα του “Πανελλήνιου Δικτύου της Ομάδας Εθελοντών Διάσωσης Κητωδών”. Μια έμπειρη ομάδα κτηνιάτρων και επιστημόνων υλοποιεί και συντονίζει τις δράσεις διάσωσης, πρώτων βοηθειών και επανένταξης κητωδών.
Επιπλέον και σε συνεργασία με άλλες ΜΚΟ, το Δίκτυο Εθελοντών Κτηνιάτρων του ΑΡΙΩΝ ανταποκρίνεται με παροχή πρώτων βοηθειών, κτηνιατρικής υποστήριξης, νεκροψιών και δειγματοληψιών σε περιστατικά και άλλων θαλάσσιων ειδών όπως είναι η μεσογειακή φώκια, η θαλάσσια χελώνα και τα θαλασσοπούλια.
Στο Δίκτυο Εθελοντών Κτηνιάτρων του ΑΡΙΩΝ συμμετέχουν μέχρι στιγμής περισσότεροι από 110 κτηνίατροι σε όλη την νησιωτική και παράκτια Ελλάδα. Στο Αιγαίο, 7 μέλη καλύπτουν τα Δωδεκάνησα, 5 τις Κυκλάδες, 11 στο Βόρειο Αιγαίο, 8 σε όλους τους νομούς της Κρήτης, 6 στο Ιόνιο, 1 στις Σποράδες , 3 στην Κύπρο και 73 στις παράκτιες περιοχές της ηπειρωτικής χώρας.
Το δίκτυο του ΑΡΙΩΝ είναι προσβάσιμο και διαθέσιμο πανελλαδικά από όλες τις περιβαλλοντικές οργανώσεις που ασχολούνται με την διάσωση και περίθαλψη άγριας πανίδας, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην άμεση, σωστή και εξειδικευμένη αντιμετώπιση καθώς και εξοικονόμηση πόρων.
Γενικά
Λίγες και άκαρπες είναι οι συντονισμένες ενέργειες περίθαλψης κητωδών τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Όσες προσπάθειες έχουν γίνει για την περίθαλψη τραυματισμένου ή ασθενούς ζώου, σε Κέντρα Περίθαλψης, δεν είχαν μεγάλη επιτυχία. Ο βασικότερος λόγος γι αυτό, είναι ότι τα κητώδη που προσαράζουν στην ακτή είναι ήδη σοβαρά άρρωστα ή τραυματισμένα για να επιβιώσουν.
Πολλές απο τις προσπάθειες αυτές όταν γίνονται μάλιστα από μη ειδικευμένους ανθρώπους έχουν σοβαρούς κινδύνους. Ετσι, η μη ενδεδειγμένη αλλά πολλές φορές καλοπροαίρετη παρέμβαση, μπορεί να αποβεί μοιραία για τη ζωή του ζώου. Επιπλέον, η επαφή με τα ζωντανά κητώδη μπορεί να τους μεταφέρει νοσήματα , για τα οποία δεν έχουν αντισώματα! Έτσι αν ένα δελφίνι επιβιώσει από την περίθαλψη και ξαναμπεί στον φυσικό του πληθυσμό, υπάρχει περίπτωση να μεταφέρει έναν καινούργιο παθογόνο παράγοντα που θα μπορούσε να καταστρέψει ή και να εξαφανίσει ολόκληρο τον πληθυσμό! Προσπαθώντας λοιπόν να σώσουμε ένα δελφίνι, δυνητικά μπορεί να θέσουμε σε κίνδυνο χιλιάδες άλλα, όταν ενεργούμε χωρίς τις εξειδικευμένες γνώσεις.
Ετσι, για την αντιμετώπιση περιστατικών κητωδών που προσαραζουν ή πλησιάζουν επικίνδυνα στην ακτή απαιτείται ένα συντονισμένο δίκτυο ανταπόκρισης με εκπαιδευμένους κτηνιάτρους, συναφείς επιστήμονες και έμπειρους εθελοντές. Σε κάθε περίπτωση η ανταπόκριση της “Ομάδας Διάσωσης” εξαρτάται από το τον αριθμό των εκβρασμένων ζώων, το μέγεθος του ζώου, την ηλικία και την κατάσταση της υγείας του. Οι περισσότερες και αποτελεσματικότερες ενέργειες γίνονται κυρίως επί τόπου και οι επιλογές είναι:- Η άμεση απελευθέρωση του ζώου αν είναι υγιές (αφού φωτογραφηθεί, μαρκαριστεί και συλλεχθούν τα απαραίτητα δείγματα)
- Η ευθανασία σε περιπτώσεις σοβαρά ασθενών και μη βιώσιμων ζώων και στη συνέχεια νεκροψία-νεκροτομή.
- Η μεταφορά του σε Κέντρο/Σταθμό Περίθαλψης, όπου αν και οι πιθανότητες επιβίωσης είναι ελάχιστες γίνεται προσπάθεια περίθαλψης ή επανένταξης.
Κέντρο περίθαλψης
Για τους σκοπούς της βραχυπρόθεσμης περίθαλψης κητωδών, έχουν παραχωρηθεί από τον Δήμο Παλλήνης-Χαλκιδικής (Αρ. Αποφ.: 278/2001 του Δημοτικού Συμβουλίου), δύο χερσαίες δημοτικές εκτάσεις στην περιοχή «Κάνιστρο», στο Δημοτικό Διαμέρισμα Παλιουρίου, έκτασης 3175,441m2 και 1126,170m2, και από τη Νομαρχία Χαλκιδικής θαλάσσια έκταση 5000m2 τον κόλπο του Κανίστρου.
Βασικές Αρχές Επικοινωνίας Κητωδών – Ανθρώπων (με σκάφος μέσα στη θάλασσα)
Τα δελφίνια και οι φάλαινες, μοιράζονται μαζί σας. την παράκτια περιοχή της χώρας μας Παρακαλούμε δείξτε κατανόηση όταν βρίσκονται στη περιοχή σας.
Έχει αποδειχθεί από μελέτες ότι τα δελφίνια αντιδρούν αρνητικά στην παρουσία ταχύπλοων σκαφών που προκαλούν μεγάλο θόρυβο και κατευθύνονται κατά πάνω τους, αυξάνοντας έτσι το χρόνο που παραμένουν κάτω από το νερό ενώ παράλληλα αναγκάζονται να κολυμπούν ταχύτερα και μακριά από αυτά.
Όταν βρεθείτε στη θάλασσα θυμηθείτε:
ΠΡΟΣΟΧΗ – τα δελφίνια πιθανόν να κολυμπούν στην περιοχή.
- Εάν παρατηρήσετε κοντά σας δελφίνια ΧΑΜΗΛΩΣΤΕ ΤΗΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ του σκάφους, διατηρήστε την σταθερή και ΜΗΝ ΚΑΝΕΤΕ ΑΠΟΤΟΜΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ στην κατεύθυνση ή την ταχύτητα.
- Εφόσον βρίσκονται κοντά στο σκάφος σας ΜΗ ΠΛΗΣΙΑΖΕΤΕ σε απόσταση λιγότερο από 100 μέτρα και ΜΗΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΕΤΕ το σκάφος από μπροστά τους. Προσέχετε ώστε να μην υπάρχει άλλο σκάφος κοντά στο κοπάδι σε απόσταση τουλάχιστον 300 μέτρα.
- ΜΗ ΠΛΗΣΙΑΖΕΤΕ κοπάδια που έχουν νεογνά γιατί θα πανικοβληθούν και πιθανόν να τραυματιστούν.
- Εάν θέλετε να τα φωτογραφήσετε τα ζώα, διατηρείστε ουδέτερη ταχύτητα του σκάφους. Απομακρύνετε το σκάφος σας από το κέντρο του κοπαδιού.
- Μη ΚΥΝΗΓΑΤΕ, μην ΑΝΤΑΓΩΝΙΖΕΣΤΕ και μην ΠΕΡΙΚΥΚΛΩΝΕΤΕ τα δελφίνια…αφήστε τα να σας πλησιάσουν ΕΑΝ ΑΥΤΑ ΘΕΛΟΥΝ.
- ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΘΕΙΤΕ ΑΜΕΣΩΣ όταν δείτε τα δελφίνια να χτυπούν τις ουρές ή το κεφάλι τους στην επιφάνεια της θάλασσας. Είναι δείγματα ενόχληση και στρες.
- Η ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ δελφινιών είναι παράνομη. Τα δελφίνια είναι απειλούμενα είδη και προστατεύονται με νόμους.
- Μη προσπαθείτε να πιάσετε τα δελφίνια και να κολυμπήσετε μαζί τους στην άγρια φύση. Μπορεί να τα τραυματίσετε η να τραυματιστείτε από αυτά σοβαρά.
- Μη ΤΑΙΖΕΤΕ τα δελφίνια. Μπορεί να αρρωστήσουν από βακτήρια ή παράσιτα της τροφής. Επιπλέον εάν μάθουν να τρέφονται με αυτόν τον τρόπο τότε δεν θα μπορούν να αναζητούν τροφή από μόνα τους.
- Μη ΡΥΠΑΙΝΕΤΕ τις θάλασσες. Τα πετρελαιοειδή, τα σκουπίδια, οι πλαστικές σακούλες μπορεί να γίνουν παγίδες θανάτου για τα ζώα της φύσης. Ρίχνετε τα σκουπίδια σε κάδους απορριμμάτων. Καλλιεργείστε την ευθύνη της ανακύκλωσης.
Εάν δείτε δελφίνι ή φάλαινα θα είσαστε από τους τυχερούς που μπόρεσαν να έχουν αυτό το προνόμιο και την ζωντανή εικόνα!
Μοιραστείτε τις πληροφορίες σας τον ΑΡΙΩΝ στα τηλ.: 6945531850, 6945644994 ή στην ηλεκτρονική μας διεύθυνση arion@arion.org.gr
